قرون وسطای اولیه جیمز آ کوریک
گوینده: اکرم پریمونبا ۱۰ کتاب صوتی تاریخی به قرون وسطی سفر کنید
به خوبی یاد دارم که اولین بار در مدرسه سر کلاس تاریخ چه احساسی داشتم. معلم ما با لحنی شیرین درباره دوران تاریخ ایران باستان صحبت میکرد. برای من صحبتهایش مانند گوش دادن به افسانه بود. اما وقتی قرار شد برای امتحان همان قصههای جذاب را بخوانم، ورق برگشت. خواندن کتاب به راحتی شنیدن آن قصهها نبود. آنجا بود که فهمیدم لحن شیرین معلمم باعث میشد به تاریخ علاقهمند شوم. بعدها دیدن فیلمها و مستندهای تاریخی و حتی گفتگوهای رادیویی جای صحبتهای شیرین معلمم را برایم گرفت. اما این روزها شیوه جدیدی جای خود را میان همه باز کرده است: کتابهای صوتی. دیگر میتوانم دوباره چشمهایم را ببندم، هندزفری را در گوشم بگذارم و به دورههای تاریخی مختلف سفر کنم. در این یادداشت، ده کتاب صوتی تاریخی درباره قرون وسطی را معرفی میکنیم.
قرون وسطی از چه زمانی شروع میشود؟
قرون وسطی از پایان امپراطوری روم در ۵۰۰ میلادی آغاز میشود و تا سقوط قسطنطنیه در ۱۴۵۳ میلادی ادامه مییابد. قرون وسطی دوران تغییرات بزرگ بود. تمدن کلاسیک رومی سقوط کرد و دنیای جدید در حال شکلگیری بود. در این دوران خاورمیانه با ظهور،گسترش و عصر طلایی اسلام همراه بود. جنگهای صلیبی مهمترین چالش میان اروپا و امپراتوری اسلام از قرن ۱۱ میلادی آغاز و تا آغاز رنسانس ادامه داشت. در این دوره، تاریخ بشر با شگفتیها و جنگهای بسیاری همراه بود. قرون وسطی به دو بخش تقسیم میشود: قرون وسطی اولیه که از سال ۵۰۰ تا سال ۱۰۰۰ میلادی است و قرون وسطای پسین، از سال ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی.
قرون وسطای اولیه؛ عصر تاریکی و خفقان
قرون وسطای اولیه با تاخت و تاز بربرها آغاز میشود و به سقوط رومیان میانجامد. در قرون وسطی اولیه، کلیساها در حکمرانی و سیاست نقش مهمی داشتند. این دوران بیشتر با جنگ و خشونت و نابسامانی همراه بود. جیمز آ کوریک در کتاب «قرون وسطای اولیه» به پادشاهان غربی، فرانکها، فئودالیسم و رشد آن، امپراتوری بیزانس، ورود اسلام به اروپای جنوبی، پایان قرون وسطای اولیه میپردازد. این کتاب را مهدی حقیقتخواه ترجمه کرده و میتوانید با صدای گرمِ اکرم پریمون آن را بشنوید.
بخشی از کتاب صوتی قرون وسطای اولیه را بشنوید.
قرون وسطای پسین؛ دورهی گذار به رنسانس
قرون وسطای پسین راه گذار به سوی رنسانس است. با شنیدن این کتاب میتوانیم اطلاعات جامعی از نورمانها در انگلستان، پادشاهی فرانسه و امپراتوری مقدس روم در آلمان و ایتالیا بهدست آوریم. جنگهای طولانی صلیبی در این دوره روی داد و امپراتوری کهن بیزانسها بخش مهمی از تاریخ این برهه است.
بخشی از کتاب صوتی قرون وسطای پسین را بشنوید.
قرون وسطای پسین جیمز آ کوریک
گوینده: اکرم پریمون
قرون وسطی در اروپا
وقتی از قرون وسطی صحبت میکنیم معمولا منظورمان اتفاقاتی است که در اروپا میافتد. روزگار اختناق و خفقان اروپا. زمانی که هرگونه اندیشه و فکر نو سرکوب میشد. ۳ کتاب صوتی بعدی که معرفی میکنیم درباره وضعیت سیاه و تاریک اروپا در آن دروان است.
تفتیش عقاید؛ سازمان مخوف کلیسا
تفتیش عقاید یعنی بازرسی و تفحص در باورهای افراد. خصوصا کسانی که افکارشان با تعلیمات مسیحی مغایرت داشت. دستگاه تفتیش عقاید از روحانیان و کارگزاران آنان تشکیل میشد که به مجازات گنهگاران برای برپایی یکپارچگی دینی، میپرداختند. کلیسا افراد بسیاری را در دادگاههای تفتیش عقاید به شرک و جادوگری متهم میکرد. این متهمان ابتدا شکنجه و در صورت عدم اعتراف به صورتهای غیر انسانی اعدام میشدند. دبورا بکراش همهی آنچه باید دربارهی تفتیش عقاید بدانیم در این کتاب جمعآوری کرده است. اکرم پریمون نیز این کتاب را خوانده است.
بخشی از کتاب صوتی تفتیش عقاید را بشنوید.
تفتیش عقاید دبورا بکراش
گوینده: اکرم پریمون
وایکینگها؛ حکمرانان اولیهی اروپا
نورسها، که بعدها به وایکینگ معروف شدند، در اسکاندیناوی، یعنی در شمال اروپا و اقیانوس اطلس شمالی، میزیستند که در فاصلهی قرون هشتم تا یازدهم میلادی در کل اروپا حکومت تشکیل دادند. آنها، علاوه بر جنگاوری، به ادبیات و تجارت علاقه داشتند. کتاب صوتی «عصر وایکینگها» نوشتهی دیوید شفر، به معرفی وایکینگها و تأثیر آنها در تاریخ جهان، رویش و اوج حکومت آنها و فتوحاتشان و وحشتی که در اروپا ایجاد کرده است میپردازد.
بخشی از کتاب صوتی عصر وایکینگ را بشنوید.
عصر وایکینگ دیوید شفر
گوینده: اکرم پریمون
عصر فئودالیسم و دگرگونی نظام اجتماعی
عصر فئودالیسم اثر تیموتی لوی بیل و ترجمهی مهدی حقیقتخواه است. در قرون وسطی در فاصلهی سالهای ۸۰۰ تا ۱۳۵۰ میلادی شوالیهها ـ سپاهیان یا طبقهی اشرافیت ـ فرمانروایی بر اروپا را بر عهده داشتند. فئودالیسم بر حکومت و سازماندهی ارتشی خصوصی مبتنی بود که در قرون وسطی بر انگلستان و دیگر مناطق حکم میراندند. فئودالیسم در اروپا نظامی اقتصادی، نظامی، حکومتی پدید آورد که بر اساس پیمانی میان اربابان و شوالیهها بود. این شیوهی جدید با تغییر و تحول در زندگی مردم تا قرن نوزدهم ادامه یافت و به سقوط نظام بردهداری یا نظام اشتراکی در اجتماع غربی انجامید.
بخشی از کتاب صوتی عصر فئودالیسم را بشنوید.
عصر فئودالیسم تیموتی لوی بیل
گوینده: فرناز مرکباتی
قرون وسطی در خاورمیانه
اما جهان در این دوره فقط اروپا نیست. تنش و درگیری اروپا با جهان اسلام در این دوره زمینهساز یکی از بزرگترین جنگهای تاریخ بشریت یعنی «جنگهای صلیبی» شد. سوال اصلی این است: در دوران قرون وسطی در خاورمیانه چه میگذرد؟
ظهور اسلام در عربستان
همزمان با قرون وسطی در خاورمیانه و شرق، اسلام ظهور کرد. دکتر زرینکوب در کتاب «بامداد اسلام» به بررسی اوضاع مکه و شبهجزیرهی عربستان قبل از تولد و در خلال زندگی پیامبر اسلام میپردازد. سپس تاریخ اسلام را پس از وفات پیامبر (ص) تا پایان دولت اموی تا سال ۱۳۲ هجری قمری بررسی میکند. بخشهایی از کتاب به صحابهی پیامبر و حضرت علی اختصاص دارد و در بخشهایی هم از ظهور اسلام در ایران و دیگر نقاط مطالبی گفته میشود. عبدالحسین زرینکوب، ادیب، تاریخنگار و مترجم ایرانی، نویسنده این کتاب است.
بخشی از کتاب صوتی بامداد اسلام را بشنوید.
بامداد اسلام عبدالحسین زرینکوب
گوینده: احمد گنجی
امپراتوری بزرگ و قدرتمند اسلامی
با ظهور اسلام و گسترش آن دنیا و خصوصا خاورمیانه دستخوش تحولات شد. اسلام، در شبه جزیرهی عربستان، در محدوده یمن، امارات، عربستان، عمان، ظهور کرد و بعد به سه قاره آسیا و افریقا و اروپا گسترش یافت. امپراتوری اسلامی چه بسا بزرگتر و قدرتمندتر از امپراتوری روم بود. امپراتوری اسلامی در پی گسترش با فرهنگها و اقوام متعدد آمیخت و از آنها وام گرفت. فیلیس کورزین در کتاب «امپراتوری اسلام» از پیدایش اسلام در میان اقوام بدوی عربستان تا برپایی امپراتوری اسلامی مطالبی را بازگو میکند. مباحث کتاب تا خلافت عباسیان و عصر طلایی اسلام و دستاوردهای فکری و هنری این عصر ادامه مییابد.
بخشی از کتاب صوتی امپراتوری اسلامی را بشنوید.
امپراتوری اسلامی فیلیس کورزین
گوینده: آرمان سلطانزاده
گسترش اسلام؛ چالشها و رویشها
جان ام دان در کتاب «گسترش اسلام» به ریشهها و علل گسترش اسلام در اقصی نقاط جهان میپردازد. اسلام به علت دیدگاههای روشن و قطعی دربارهی جهان هستی، خلقت انسان، تعالیم و رهنمودهای دینی به سرعت منتشر و با اقبال روبرو شد. حکمرانان اسلامی در سالهای ابتدایی ظهور اسلام دست به فتوحات در سرزمینهای اطراف زدند که به تأمل با ادیان و انسانهای دیگر انجامید. به همین علت، تفاوتهای نظری و زمینههای قومی و فرهنگی و چه بسا چند شاخه شدن اسلام را در پی داشت. عصر عباسیان عصر طلایی اسلام است، اما بعدها به علل گوناگون افول کرد. با سقوط عباسیان، امویان اسپانیا، ترکان سلجوقی ایران، خلفای فاطمی در مراکش و تونس،… از عباسیان جدا شدند. در این دوره جنگهای صلیبی میان مسلمانان و مسیحیان درگرفت. در فصلهای انتهایی این کتاب با اسلام در عصر جدید آشنا خواهید شد.
بخشی از کتاب صوتی گسترش اسلام را بشنوید.
گسترش اسلام جان ام. دان
گوینده: اکرم پریمون
جنگهای صلیبی؛ نقطهی اوج قرون وسطی
در سال ۱۰۹۶ هزاران اروپایی، با پیوستن به جنگجویان صلیبی، خانهی خود را رها کردند و ۶۰۰ هزار مایل راه را به سمت اورشلیم بهراه افتادند. این سپاه عظیمترین بسیج نظامی در طول تاریخ بود که با هدف فتح شهر مقدس، اورشلیم، سازماندهی شد. علاوه بر روح دینی و فراخوان کلیساها، اهداف سیاسی و اقتصادی هم در فتح اورشلیم دخیل بود. در کتاب «جنگهای صلیبی» نوشتهی تیموتی لوی بیل از انگیزههای وقوع جنگ و عاملان جنگافروزی و فتح اورشلیم تا پایان این واقعهی خانمانسوز مطالبی گردآوری شده است.
بخشی از کتاب صوتی جنگ های صلیبی را بشنوید.
جنگ های صلیبی تیموتی لوی بیل
گوینده: سالار حسینپور
قرون وسطی در آسیای میانه
چنگیزخان مغول کسی است که با قتل، جنگ و خونریزی نامش گره خورده است. همزمان با فرون وسطی در اروپا، این چنگیزخان است که در آسیای میانه جریانساز است.
امپراتوری فراگیر مغول
در قرون سیزده و چهارده میلادی قبایل بدوی آسیای میانه به رهبری چنگیزخان به سرزمینهای مجاور هجوم بردند. چنگیز قبایل مغول را، که فاقد هرگونه تشکیلات اجتماعی بودند، متحد و سازماندهی کرد. فتوحات سپاه مغول، که شامل کل منطقهی اوراسیا میشد، به تشکیل امپراتوری مغول منجر شد. مغولان بیشتر از هر حکومت دیگری سرزمینهای مختلف را تسخیر کردند که از دریای مدیترانه تا دریای زرد ادامه داشت. مری هال، نویسندهی کتاب صوتی «امپراتوری مغول»، از ابتدای هجوم مغول به سرزمینهای اطراف تا افول و تجزیهی آن را کامل شرح داده است.
بخشی از کتاب صوتی امپراتوری مغول را بشنوید.
امپراتوری مغول مری هال
گوینده: سعید مرزبالی
گذر از قرون وسطی به عصر جدید
قرون وسطی با حوادث و وقایع گوناگون مانند شیوع بیماری طاعون و قحطیهای بزرگ همراه بود. جزمگرایی و تاریکی اندیشه صفتهایی هستند که وضع قرون وسطی را بیان میکنند. اما در اواخر قرن ۱۷ روی دیگر سکه به اروپا نشان داده شد. در این زمان اروپا وارد عصر روشنگری شد که با رشد و شکوفایی و دستیابی به فناوری همراه بود. این دوران همزمان با افول قدرتهای پادشاهی در ایران و ظهور اسلام و نفوذ آن به مناطق اطراف است.
در این یادداشت، ده کتاب صوتی درباره قرون وسطی معرفی کردیم که با شنیدن آن دورنمای بهتری از آن دوران به دست میآوریم. در یادداشت بعد، چند کتاب صوتی درباره عصر روشنگری و انقلاب صنعتی معرفی میکنیم.